Het eiland Alcatraz in de baai van San Francisco is vooral bekend vanwege de gelijknamige, zwaar beveiligde gevangenis die daar was gevestigd. De gevangenis is in gebruik geweest van 1934 tot 1964, de geschiedenis van het eiland gaat terug tot het jaar 1775.

In dat jaar heeft de Spaanse ontdekkingsreiziger Juan Manuel de Ayala het eiland ontdekt, en het op de kaart gezet met de naam “La Isla de los Alcatraces”, ofwel “het eiland van de pelikanen”. In 1850 besluit President Filmore dat er in en rondom San Francisco Bay een verdedingslinie moet worden aangelegd, die de naam “Triangle of Defense” krijgt. Het strategisch gelegen Alcatraz Island wordt daarbij aangewezen als een van de plaatsen waar een fort moet worden gebouwd; in het jaar 1859 is het Captain Joseph Stewart die dit fort samen met 86 manschappen gaat beheren. De vuurtoren die op het eiland staat, de eerste aan de westkust van de USA, is dan al vijf jaar in gebruik. Het Amerikaanse leger is op deze locatie nooit in actie hoeven te komen, Alcatraz is nooit bij een militaire strijd betrokken geweest.

Vanwege het ijskoude water dat het eiland omringt en de zeer gevaarlijke stromingen, werd Alcatraz door het Amerikaanse leger beschouwd als een ideale locatie om er gevangenen te huisvesten. De eerste gevangenen arriveerden tijdens de Amerikaanse burgeroorlog. Later, tijdens de Spaans-Amerikaanse oorlog aan het eind van de 19e eeuw, bevonden zich ongeveer 450 krijgsgevangen op het eiland. De eerste burgergevangenen werden in 1906 naar het eiland gebracht, dat was een direct gevolg van de vernietigende aardbeving die San Francisco had getroffen.

Op 12 oktober 1933 kwam Alcatraz in handen van de United States Department of Justice, en werd het een federale gevangenis. Omdat de toestand van de gebouwen sterk verslechterde, en het te duur bleek te zijn om e.e.a. te onderhouden, werd de gevangenis in 1963 gesloten. De laatste gevangenen verlieten Alcatraz op 21 maart van dat jaar.

Van november 1969 tot juni 1971 werd Alcatraz bezet door een groep Indianen, die op deze manier aandacht eisten voor hun wens tot de oprichting van een Indiaans Cultureel Centrum. Tijdens de bezetting zijn er diverse vernielingen aangericht, daarbij ging het huis van de beheerder van de vuurtoren door brand verloren.

De cellen
Er zijn vier celblokken in de gevangenis. Block A is nooit gebruikt tijdens de jaren dat Alcatraz een federale gevangenis was. Block B en C (met in totaal 336 cellen) werden gebruikt voor de gewone gevangenen, in Block D (42 cellen) werden opstandige gevangenen opgesloten. De cellen in Block B en C zijn 1,5 meter bij 2,7 meter groot, en bevatten een smal bed, een wasbak met stromend water, een toilet en een uit twee planken bestaande tafel + stoel. De cellen in Block D waren iets groter. De gevangenis is nooit volledig bezet geweest, gemiddeld waren er 260 mensen gedetineerd.

De gevangenen
De gevangenen mochten 1x per maand bezoek ontvangen, dat moest dan wel vooraf door de hoofdcipier worden goedgekeurd. Fysiek contact tussen gevangenen en bezoekers was niet toegestaan, zij konden alleen via een intercom met elkaar praten. De gesprekken werden door bewakers afgeluisterd, het was de gevangenen verboden om over het leven op Alcatraz te praten.

Tijdens de militaire tijd zijn door de toenmalige gevangenen – op initiatief van de California Spring Blossom and Wildflower Association - veel bomen, bloemen en struiken geplant. Nadat Alcatraz een federale gevangenis werd, nam de secretaris van de hoofdcipier het onderhoud van de tuinen over. Hij zorgde ervoor dat ook de gevangenen in de tuinen mochten werken, onder begeleiding van prominente plantkundigen. Het vormde voor hen een belangrijke afleiding van de dagelijkse sleur. De Gardens of Alcatraz worden tegenwoordig beschouwd als een belangrijk onderdeel van de historie van de gevangenis, vijf van de tuinen zijn gerestaureerd en worden nu door vrijwilligers onderhouden.

Al Capone, de gangster uit Chicago, is de meest bekende gevangene van Alcatraz. In eerste instantie was hij gedetineerd in Cook County Jail in Atlanta, maar omdat hij daar de bewakers wist om te kopen, werd hij overgeplaatst naar een gevangenis waar manipulatie niet tot de mogelijkheden zou behoren. Alcatraz, dus. Hij arriveerde daar in augustus 1934, voor een periode van 4½ jaar. Tijdens zijn verblijf in Alcatraz heeft Capone diverse malen geprobeerd om hoofdcipier Johnston zo ver te krijgen hem speciale privileges toe te kennen, maar Johnston is daar nooit op ingegaan.

Robert Stroud staat vooral bekend onder de bijnaam “Birdman of Alcatraz”. Stroud, die veroordeeld was voor moord, heeft tijdens zijn eenzame opsluiting in de Leavenworth gevangenis in Kansas ongeveer 300 kanaries gekweekt en twee boeken over kanaries gepubliceerd. Stroud heeft 17 jaar in Alcatraz doorgebracht; omdat hij hier geen vogels mocht houden is zijn bijnaam niet correct. In 1962 werd het leven van Stroud verfilmd, de hoofdrol werd gespeeld door Burt Lancaster die hiervoor een Oscarnominatie ontving. Stroud heeft nooit toestemming gekregen om de film zelf te kijken. Hij overleed een jaar nadat de film werd uitgebracht, in 1963.

In zijn jonge jaren was George Kelly Barnes, geboren in 1895 in Memphis, Tennessee, een kleine crimineel. In 1930 trouwde hij met Kathryn Thorne, een vrouw die afkomstig was uit een notoire familie en die meerdere malen gearresteerd was geweest voor o.a. prostitutie en het plegen van overvallen. Zij werd er ook van verdacht dat zij haar tweede echtgenoot had vermoord, dit is echter nooit bewezen. Kathryn kocht een machinegeweer voor haar nieuwe man, en introduceerde hem als George “Machine Gun” Kelly in de onderwereld. Zij wordt door historici gezien als de mastermind achter diverse succesvolle overvallen die Kelly pleegde. In 1933 ontvoerde Kelly een rijke zakenman, die na betaling van $ 200.000,- losgeld werd vrijgelaten. Enkele weken later werden Kelly en zijn vrouw gearresteerd, zij werden beiden tot levenslang veroordeeld. Kelly werd op 4 september 1934 naar Alcatraz gebracht, waar hij – volgens hoofdcipier Johnston – een voorbeeldige gevangene bleek te zijn. In 1951 werd hij overgeplaatst naar een andere gevangenis waar hij drie jaar later, op zijn 59e verjaardag, aan een hartaanval overleed.

Gedurende de 29 jaren dat Alcatraz een federale gevangenis was, zijn er 14 ontsnappingspogingen geweest waarbij 36 gevangenen betrokken waren. 23 van hen werden tijdens hun poging aangehouden, 6 werden er doodgeschoten, en 2 mannen verdronken. De overige 5 mannen zijn nooit teruggevonden, waarschijnlijk zijn ook zij verdronken.

De bewakers
Gedurende de eerste jaren dat Alcatraz een federale gevangenis was, werkten er 90 bewakers. Later werd dat aantal – uit kostenoverwegingen – teruggebracht. Veel van de bewakers woonden – samen met hun gezinnen – op het eiland. Zij waren gehuisvest in drie appartementengebouwen en vier houten woningen (voor de officieren). De bewakers hadden een eigen winkel en ook een eigen bowlingbaan. De hoofdcipier woonde in een groot huis nabij de cellenblokken, gevangenen met een goede reputatie werden ingezet om voor hem te koken en de woning schoon te houden.

Alcatraz is het hele jaar geopend, behalve op eerste kerstdag, met Thanksgiving en op nieuwjaarsdag.

Tours en reserveringen
Je kan Alcatraz Island bereiken door gebruik te maken van de ferryboot die vertrekt vanaf Pier 33. De tijden waarop de boot vertrekt, zijn afhankelijk van het seizoen. Er wordt verschil gemaakt tussen de day tour en de night tour. De vroegste day tour wordt ook wel de early bird tour genoemd, behalve het vroege tijdstip is er geen verschil met de overige day tours.

Tijdens de drukste maanden (half maart tot half oktober) vertrekt de boot voor de day tour ongeveer 1x per half uur, de eerste boot vertrekt omstreeks 09.00 uur en de laatste boot omstreeks 16.00 uur. Ook de boot terug naar de wal vertrekt ongeveer 1x per half uur, je bent daarbij niet aan een bepaalde tijd gebonden. Je kan dus op het eiland blijven tot uiterlijk de vertrektijd van de laatste boot (omstreeks 18.10 uur). Een day tour kost $ 26,- per volwassene (info 2010).

Tussen 18.00 en 19.00 uur vertrekken er ook twee ferryboten voor de night tour. Deze tour wordt alleen tijdens het hoogseizoen aangeboden (vier avonden per week). Voor deelnemers aan de night tour zijn er diverse extra’s, waaronder enkele presentaties en een begeleide tour naar de celblokken. De prijs voor een volwassene bedraagt $ 33,- (info 2010). 

Je kan bij zowel de day tour als de night tour een cassettebandje met koptelefoon krijgen waarop voormalige gevangenen en cipiers vertellen over hun persoonlijke ervaringen. De prijs voor deze Cellhouse Audio Tour is bij de hierboven genoemde prijzen inbegrepen. De audio tour is beschikbaar in diverse talen, waaronder Nederlands. Uiteraard krijg je in de vertaalde versie niet de originele stemmen te horen.  

Kijk hier voor de exacte tourtijden en prijzen. Via deze site kan je (maximaal 60 dagen van te voren) tickets bestellen en zelf uitprinten. Vooraf reserveren wordt dringend aangeraden, in het hoogseizoen zijn de tickets gemiddeld een week van te voren uitverkocht.  

Locatie Pier 33 en parkeergelegenheid
Pier 33 ligt in het noorden van San Francisco, direct aan de baai. De straat waaraan Pier 33 ligt, heet The Embarcadero. De bekende Fishermans Wharf bevindt zich op loopafstand. Je kan Pier 33 makkelijk met het openbaar vervoer bereiken. Klik hier voor de diverse mogelijkheden.

Als je zelf met de auto naar Pier 33 rijdt, kan het lastig zijn om een parkeerplaats te vinden. Dat geldt vooral voor het hoog-seizoen. Aan de straatkant zijn diverse parkeerplekken met parkeermeter, je kan hier niet parkeren omdat de maximale parkeerduur te kort is voor een tour naar Alcatraz. Verder zijn er diverse commerciële parkeerterreinen, waarvoor je meestal een vast bedrag per dag betaalt. De gevraagde parkeergelden kunnen hier sterk variëren.

Algemene informatie
Er is op Alcatraz Island geen eten te koop, er is wel een snackbar op de ferry. Eenmaal op het eiland mag je meegenomen etenswaren alleen maar opeten op The Dock, in andere gebieden is eten (en roken) niet toegestaan. Het is wel toegestaan om flesjes water mee te nemen.

De afstand van The Dock naar de celblokken is ongeveer 400 meter, je loopt geleidelijk omhoog. Mensen die slecht ter been zijn kunnen gebruik maken van een kleine tram, die 2x per uur op en neer rijdt. Mensen zonder fysieke beperking mogen geen gebruik maken van deze tram.

Degene die de tickets heeft geboekt (of die ter plekke tickets koopt) moet een identiteitsbewijs met foto bij zich te hebben. De andere personen in de groep hoeven geen identiteitsbewijs mee te nemen.

Neem geen grote tassen mee, die worden niet aan boord toegelaten en kunnen ook niet bij Pier 33 worden opgeslagen. De maximale afmeting die een tas mag hebben is 40 bij 50 centimeter.

NPS
AlcatrazHistory.com
The Gardens of Alcatraz
Wikipedia